9 aug 2012

Waarom Lijnen Niet Werkt!

Met lijnen bedoel ik diëten, en met diëten bedoel ik "minder eten", ofwel het algemene advies dat al tientallen jaren geldt: "Minder eten, meer bewegen". EN DAT WERKT NIET! In meer dan 95% van de gevallen is het niet mogelijk langdurig gewicht te verliezen met een zogenaamd uithongeringsdieet! Bijna iedereen die wil afvallen en minder gaat eten heeft wel even succes, maar kan het nieuwe gewicht niet behouden en komt op den duur weer aan. En dan nog meer. Waarom is dat?

Calorieën in = Calorieën uit

Het advies "minder eten, meer bewegen" is gebaseerd op het principe dat energie nooit verloren gaat. Dus als je basis-verbranding per dag 2000 kcal is en je eet er maar 1500 dan moet je dus wel gewicht verliezen. Of als je meer beweegt, zeg voor 500 kcal, maar niet méér eet, dan moet je dus ook wel gewicht verliezen! Men gaat er vanuit dat je zelf de balans hierin kunt bepalen. Daar gaat het echter fout!
Het lichaam is een dynamisch systeem dat zelf ontzettend goed is in de balans beheren. Je lichaam wil in evenwicht blijven en als jij minder eet dan je normale verbranding is, dan zal het lichaam reageren door op die verbranding te beknibbelen! Er is blijkbaar schaarste: zuinig aan doen! Hetzelfde als je meer beweegt, maar dat niet compenseert met eten, dan is er minder energie over voor de rest van de dag. Ook dan is er schaarste en schroeft je lichaam je basisverbranding omlaag. Je lichaam gaat in energie-besparende modus. En dat gebeurt al heel snel, binnen een paar dagen. Hierdoor val je minder snel af dan verwacht/gehoopt, kost het je veel meer moeite en als je dan na lange tijd toch je streefgewicht bereikt kost het je veel moeite dat gewicht te behouden! Dat komt omdat je basisverbranding niet weer verhoogt wanneer je weer normaal gaat eten. Een sommetje:
Loes weegt 75 kg met een basis-verbranding van 2000 kcal per dag. Loes wil echter graag 5 kg afvallen! Loes besluit daarom een dieet te volgen van 1200 kcal per dag. Haar lichaam schakelt al gauw over op energie-besparende modus maar Loes houdt vol, niet beseffende dat haar basis-verbranding nu nog maar 1600 kcal per dag is. Loes voelt zich moe, lusteloos, chagrijnig en heeft het vaak koud. Na een langere tijd dan gedacht is Loes dan toch de 5 kg kwijt en opgelucht gaat ze weer normaal eten! Ze beseft dat ze nu minder weegt, dus minder energie nodig heeft per dag, dus nu neemt ze dagelijks 1800 kcal tot zich! Haar basis-verbranding ligt nu echter op 1600 kcal. Nu eet ze dus minder dan toen ze 75 woog, maar komt ze aan! In zeer korte tijd zitten de verloren 5 kilo er weer aan, en nog meer. Loes besluit nu elke dag te gaan hardlopen voor 500 kcal, en niet te streng te dieten, maar 1600 kcal te blijven eten. Het kost haar veel moeite om het vol te houden, maar Loes is zeer volhardend. Haar basis-verbranding lag op 1600 + 500 van het hardlopen = 2100, en ze eet 1600 dus van het tekort van 500 verwacht ze gewichtsverlies! Haar lichaam echter ervaart het tekort en besluit nog verder te bezuinigen, haar basis-verbranding daalt naar 1300 kcal. Ze weet weer met ontzettend veel moeite haar kilo's kwijt te raken, maar nu wederom op streefgewicht van 70 kg heeft ze een basis-verbranding van 1300 kcal! Je begrijpt dat de kilo's er niet lang af blijven...
En op die manier moet er binnenkort weer een dieet worden gedaan, alleen is het dan nóg moeilijker om af te vallen, omdat de basis-verbranding weer lager wordt! Mensen die zijn afgevallen na een dieet verbruiken minder energie dan mensen die zonder dieet gewoon op datzelfde gewicht zitten! En zo komt het dat mensen die diëten op den duur alleen maar meer en meer aankomen.

Verstopte Wastafel

Maar hoe komt het dan dat we in eerste instantie al aankomen, dat we wíllen afvallen, dat we teveel gewicht hebben? Ons lichaam wil toch zo graag in balans zijn, waarom zijn we dan met circa 50% van de bevolking te dik? En waarom verhoogt ons metabolisme na een dieet niet gewoon weer? Blijkbaar lukt het steeds meer mensen niet meer een natuurlijk evenwicht te behouden. Denk aan alle bloedtesten die je kunt laten doen; cholesterol, bloedsuiker, lever-waarden, etc. Het lichaam houdt zelf al die waarden binnen een bepaalde range (de normaalwaarden) en alleen als het erbuiten komt is er iets niet in orde; er is sprake van imbalans, de bloedtest die buiten de normaalwaarden ligt is een symptoom van een onderliggend probleem! Zo is het precies met gewicht, het aankomen zelf is niet het probleem maar het overgewicht is een symptoom van een onderliggend probleem, van een imbalans!

De verbranding is te vergelijken met een wastafel. Bij mensen bij wie alles werkt zoals het hoort, loopt de wastafel prima door: al zet je de kraan nog zo hard open, al het water stroomt net zo snel weer weg. Dit zijn die dunne mensen die maar kunnen eten wat ze willen, iedereen kent wel zo iemand! Als er echter een verstopping in de leiding zit, dan stroomt de wastafel vol. De oplossing is dan toch niet om minder water te gebruiken? Nee, dan onstop je de leiding! Bij mensen met overgewicht zit er ook een verstopping in het verbrandingssysteem, en zoals hierboven uitgelegd: minder eten is niet de oplossing! Dat verergert zelfs het probleem tot het systeem in onbruik raakt... Die verstopping is de oorzaak van het overgewicht, de verstopping is het probleem, het overgewicht een gevolg! Afvallen door minder te eten is puur symptoombestrijding, maar de oorzaak blijft en het probleem wordt groter. Dat zie je wereldwijd aan de jaarlijks stijgende cijfers van obesitas, hart- en vaatziekten, diabetes, etc. 

Wat ís dan die oorzaak, die verstopping van de basis-verbranding? Want als we die oorzaak wegnemen, dan loopt de wastafel weer door! Dan kunnen we de kraan zover open zetten als we willen, en alles stroomt weg! Dan hoeven we nooit meer op uithongeringsdieet en kunnen we eten wat we willen zonder aan te komen buiten onze natuurlijke range! Zou dat niet mooi zijn?!? Als we de oorzaak kunnen aanpakken, dan kan onze verbranding net zo zijn als van die gezonde dunne mensen die kunnen eten wat ze willen...

Hormonale imbalans

De oorzaak is koolhydraten, of specifieker gezegd: geraffineerde koolhydraten. Suikers en zetmelen; meel, bloem, glucosestroop, fructosestroop, maïsstroop, glucose, fructose, lactose. Snoep, frisdrank, koek, gebak, cake, pasta, brood, en ja, voor veel mensen ook fruit, aardappelen, rijst. Geraffineerde koolhydraten, het woord zegt het al, worden in de fabriek bewerkt, geraffineerd. We zijn er niet op geëvolueerd om deze te verwerken, en zeker niet in de hoeveelheden waarin ze tegenwoordig worden geconsumeerd. Al deze dingen worden omgezet in glucose en komen zo in de bloedbaan. Veel glucose in het bloed heet "een hoge bloedsuikerspiegel". Als dat zo is, constateert het lichaam een imbalans en wil terug naar haar evenwicht. Hiervoor scheidt ze een hormoon af, insuline. Insuline vertelt de cellen de glucose op te nemen zodat er minder in het bloed circuleert. De glucose gaat naar de spiercellen en geeft energie (suikerboost), maar ook de vetcellen krijgen dit signaal, bovendien vertelt insuline de vetcellen dat ze geen vet vrij mogen geven. Insuline is daarom ons vetopslag-hormoon! Als er weinig glucose in het bloed is reageert het lichaam (kort door de bocht gezegd) met honger. Dit is een natuurlijk mechanisme waarmee ons lichaam heel nauwkeurig het evenwicht van de hoeveelheid glucose in het bloed kan beheren, en zo ons gewicht in een bepaalde gezonde range houdt.

Het probleem met geraffineerde koolhydraten en vooral ook de grote hoeveelheden in ons hedendaagse dieet, is dat ze heel gemakkelijk en snel worden omgezet in glucose. Daardoor krijg je hoge bloedsuikerpieken en moet het lichaam heel vaak reageren met veel insuline, vaker en meer dan waar we voor gemaakt zijn. De spiercellen worden dan ongevoelig voor de insuline en dus gaat er minder glucose naar de spieren. Je moet dus steeds meer eten voor je energie-boost! Waar gaat het dan wél heen? De vetcellen blijven gevoelig voor insuline en nemen dus alle glucose op. Gevolg: je wordt dikker, maar je spieren ontbreekt het aan energie! Dus heb je nog meer honger, en eet je nog meer. Je bent dus niet dik omdat je veel eet, je eet veel omdat je dik bent! Nogmaals: overgewicht is een symptoom van een onderliggend probleem! Het probleem is de hormonale imbalans; je cellen zijn ongevoelig voor insuline en kunnen niet meer bij de energie die je erin stopt in de vorm van (geraffineerde) koolhydraten. Je verbrandingssysteem is ernstig verstoord, je wasbak loopt niet meer goed door.

De oplossing

is dus niet om te lijnen! Zeker niet volgens het principe "minder eten, meer bewegen" want wat daar achter komt is: "eet minder vet". En als je minder vet eet, dan eet je... nóg meer koolhydraten! Dan blijft je insuline-niveau hoog en komt het vet uit je vetcellen niet vrij! Hoog insuline maakt het onmogelijk lichaamsvet te verbranden! 
De oplossing is om je insuline-niveau te verlagen. Dat doe je door je bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Als die hormonale balans weer in orde is, en je oplet dat je geen producten eet die je bloedsuikerspiegel verhogen, kun je zoveel eten als je wilt en je lichaam zal een eigen evenwicht zoeken. Je leiding loopt weer door, je wastafel zal weer leeglopen en als je de kraan flink open draait, dan zal dat niet meer tot vollopen van de wastafel leiden: als je lekker veel eet, dan nog zul je niet aankomen. Je lichaam heeft andere manieren om met die energie om te gaan: je zult het niet zo snel koud meer hebben, je zult je vitaal en energiek voelen, je zult meer bewegen in je dagelijks leven en meer zin hebben om te sporten. 

De eerste stap om af te vallen is dus NIET "minder eten, meer bewegen", want daarmee verlaag je je basis-verbranding alleen maar meer en meer tot je helemaal niet meer bij je energie kunt! De eerste stap is het vermijden van (geraffineerde) koolhydraten. Echter, zul je die moeten vervangen door iets anders, want anders ben je alsnog aan het "minder eten", en dat is dus niet goed! Waarom je je koolhydraten het beste kunt vervangen door vetten is echter een volgend onderwerp en verdient een pagina op zich! Hier zal ik dus later dieper op in gaan. De boodschap voor nu wil ik nog 1x kort herhalen:
  • Overgewicht is een symptoom van een probleem, niet het probleem zelf
  • We eten veel omdat we dik zijn, we zijn niet dik omdat we veel eten
  • We voelen ons futloos omdat we dik zijn, we zijn niet dik omdat we lui zijn
  • Het probleem is een hormonale verstopping in ons verbrandings-systeem
  • Hierdoor kunnen onze cellen niet bij de energie die we als voeding tot ons nemen
  • We lossen het probleem op door onze bloedsuikerspiegel te stabileren
  • Dit doen we door (geraffineerde) koolhydraten te vervangen voor een andere energiebron
  • We eten niet minder, we hongeren onszelf niet uit!
  • Van uithongeringsdiëten verlaagt je metabolisme, je lichaam herstelt zélf haar balans
  • "MINDER ETEN, MEER BEWEGEN" werkt averechts bij overgewicht!
En dan nog even dit, misschien vraag je je af waarom ik dan post over van die experimenten en over meer doen om af te vallen. Werkt het dan toch niet zo goed allemaal? Waarom worstel ik dan nog met mijn gewicht? Nou, dat is dus niet zo! Ik worstel niet, maar ik speel wel graag! Als ik iets lees dan wil ik dat graag uitproberen, en mijn bevindingen wil ik graag weer delen opdat anderen er wellicht wat aan hebben. Iedereen is anders, ieder z'n balans ligt ergens anders en om de juiste verhoudingen te vinden waar je je het beste bij voelt, dat vereist soms wat spelen en aanpassen. Maar de basis is en blijft steeds LCHF, maar dan steeds iets meer geperfectioneerd. LCHF en voldoende eten. Dat bleek ook wel uit mijn 4HB-experiment waarbij ik 700 kcal minder at... EN AANKWAM! Echt, minder eten is NIET de oplossing! Ook nu, in mijn voedings-ketose experiment heb ik dat weer ervaren, maar ook daarover later meer.

2 opmerkingen:

  1. Even ter verduidelijking en omdat er een paar opmerkingen over geweest zijn: dit artikel stelt dat je lichaam snel overgaat in energie-besparende modus. Bij snel moet je hier denken aan minimaal enkele dagen, bij de meeste mensen zal het meer tijd kosten. Bij intermittent fasting (IF) is dit dus geen probleem!
    IF is in de meeste gevallen minder dan 24 uur en eigenlijk nooit meerdere dagen en daarbij is dus GEEN sprake van overgang naar energie-besparende modus. IF heeft verder een boel positieve effecten op metabolisme (kennelijk zelfs als je verder ongezond eet) en daar zijn we helemaal niet tegen. In de toekomst zal er zeker ook nog een post over IF op deze blog verschijnen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Nog ter verdere verduidelijking: als je aan IF doet en verder NIET aan calorierestrictie gaat je lichaam niet in energie-besparende modus. Als je vast EN calorieën mindert zul je dit effect WEL ervaren.

    BeantwoordenVerwijderen